Hayriye MENGÜÇ
Kimi ‘bir Alzheimer hastası dört kişinin hayatını değiştiriyor’ diyerek Alzheimer’lı kişilerin yakınlarına destek vermek için gönüllü farkındalık elçileri oluşturdu, kimi iklim krizi ve karbon ayak izinin çocuklara daha anlaşılır kılmak için fen dersi öğretmenlerine dönük eğitim materyalleri sağlıyor.
Kimi ‘drama herkes için hak, ancak çocuklar için daha da hak’ diyerek sanatla eğitimi hedefliyor; ihmal, suistimal ve siber zorbalık gibi konuları ortaya çıkarmak için güven ortamında duygu paylaşımını sağlayarak 60 çocuğa dramayı tecrübe ettirmiş. Kimi de beş yıl önce İstanbul’dan Erzincan’ın Günbağı Köyü’ne göçüp, köyde eğitim ve oyun hakkından mahrum çocukların hayalindeki okulu gerçeğe dönüştürmek için kolları sıvayıp spor ve sanatı araç olarak kullanarak çocuklara atölyeler düzenliyor; şiddetsiz iletişimi öğretiyor.
Kimi de İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ne göre ‘sanata erişim temel haktır’ diyerek deprem bölgesi Hatay’dan Çanakkale’ye göç eden ailelerin çocuklarına sanatla derin etkileşim kurma imkanı veriyor. 30 yıl önce ev kadınlarının kurduğu bir dernek ise mahallesinden çıkamayan, lider özellikli, bilgi yayma potansiyeli olan ev kadınlarına ulaşıp eğitimler veriyor; onların üretken, yaratıcı girişimlerine destek oluyor veya eski işlerine yeniden dönmelerini sağlıyor.
Mahallenin kadın liderlerine, Kent Konseyine üye ya da muhtar azası olmaları konusunda güç veriyor. Bir araya gelen 12 kadın, bir Ar-Ge kooperatifi kurarak 1960’dan sonra unutulmuş keten bitkisinin yeniden toprakla buluşmasını sağlayıp, kırsalda kadın liderler yaratmanın peşine düşmüş. Kimisi de sağır kadınların haklarını korumak ve onlara haklarını öğretmek için yola çıkmış; boşanmaya hakkım var mı diye soran sağır kadını, cesaret kazanan kadına dönüştürmeyi hedefliyor.
Her biri bünyesinde bambaşka hikayeler barındıran bu sekiz sivil toplum kuruluşu projesinin ortak bir yönü var, o da Sabancı Vakfı tarafından destek görmeleri.
lTürkiye Alzheimer Derneği / Alz- Bilinç: Alzheimer Hasta ve Yakınları Tıbbi, Sosyal-Yasal Haklar Bilinç ve Farkındalık Eğitimleri Projesi:
Bu proje ile yakın desteğe ihtiyacı olduğu bilinen 5 ildeki Alzheimer hastası ve yakınlarına hayatlarını kolaylaştıracak bilgilerin iletilmesi, farkındalık yaratılması ve hizmet veren kişilerle dayanışma ağları kurularak hizmetlerin sürdürülebilirliğinin sağlanması amaçlandı. 4 modüllük eğitim programı ve Deneyim Paylaşım Atölyeleri düzenlendi. İllerdeki farkındalık elçileri, telefon ya da internet ile hasta yakınlarının ulaşamadığı bilgileri yüz yüze verdi. Her yıl düzenlenen ulusal kongre ile de bilgilerin aile hekimlerine aktarılıp, geniş kitlelere yayılması sağlanıyor.
lÇağdaş Drama Derneği / Hayatın İçindeyim-2 Projesi: Proje; 14 yaş ve üstü hafif zihinsel engelli bireylere yönelik hazırlanacak drama temelli bir grup rehberliği programı ile sosyal entegrasyon, istismardan korunma, mahremiyet ve bağımsız yaşam becerilerinin geliştirilmesi amacıyla yürütüldü. Dernek sanatla eğitimi hedefliyor. Güven ortamında duygu paylaşımı sağlayan dram ile iki dönemde toplam 30 atölye düzenlendi, 60 özel çocuğun dramayı tecrübe etmesi sağlandı. Ailelere yönelik toplantılar yapıldı.
lAlternatif Medya ve İletişim Derneği / Hak Temelli Yaygın Eğitimler ile İklim Krizi ile Mücadele: Milli Eğitim müfredatına alınan Çevre ve İklim Değişikliği Dersi’nin ortaokullarda seçmeli okutulmasından yola çıkan proje; sadece sınıf ortamında işlenmeyecek bu derste öğretmenlerden keşfetme, sorgulama, argüman oluşturma, farkındalık geliştirme, sorumluluk alma ve ürün tasarlama süreçlerinde rehberlik etmeleri hedeflendi. Proje ile iklim değişikliği sorunu, güncel çözümleri ve iklim krizinin kırılgan gruplara etkisi kapsamında hazırlanan eğitim programı ile öğretmenlerin sınıf içi uygulamalarını destekleyerek toplumsal düzeyde farkındalığının artırılması için çalışmalar yapıldı.
5 ilden 500 öğretmen eğitildi. lGünbağı Köyü Kültür ve Dayanışma Derneği / Hayalimdeki Okul: Proje ile İstanbul ve Erzincan’daki dezavantajlı çocuk ve gençlerin okul terklerinin azaltılması ve eğitime erişimlerine katkı hedeflendi. Erken yaşta evlenedirilme, çalıştırılma, yoksulluk gibi çeşitli gerekçelerle okulu bırakmak durumunda kaldıkları, okula devam edenlerin ise uyum problemleri nedeniyle okulla bağlarının zayıf olduğu, sosyo-duygusal açıdan desteklenemediklerinden yola çıktı. Bölgedeki çocuk ve gençlerin kendilerini sanat aracılığıyla ifade edecekleri güvenli alanların açılmasına, gündelik hayattaki zorluklarla baş edebilmeleri için kendini iyileştirme becerilerine dönük yaklaşımlar sunuldu.
lTroya Kültür Derneği / Merhaba Sanat: Kahramanmaraş Depreminden sonra deprem bölgesinden Çanakkale’ye başlayan yoğun göç başladı. Bu kapsamda birçok bölgede psikososyal destek çalışmaları yürütülüyor; ancak bu çalışmalarda afet psikolojisi ve psikolojik ilkyardım boyutunun eksik kaldığı görülünce, bu proje hayata geçti. 50 sanatçı-eğitmen ile temel afet psikolojisi ve psikolojik ilk yardım becerileri kazanacakları eğitici eğitimi gerçekleştirildi. Farklı sanat dallarında çeşitli yaşta 200 çocuğa 50 atölye düzenlendi.
lDem Derneği / Sağır Kadın Hak Her Yerde Projesi: Sağır ve işitme engelli kadınların toplumsal cinsiyet eşitliği temelli hak farkındalığı ile kadına yönelik şiddet ve şiddetle mücadele mekanizmaları bilgisini artırmak için geliştirilen Sağır Kadın Hak platformun yaygınlaştırılması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması hedeflendi. Proje,özel sektör iş birlikleriyle sürdürülebilirliği sağlanarak farklı illerde atölye çalışmalarıyla sağır ve işitme engelli kadınlar için yaygınlaştırılması ihtiyacından yola çıkıldı. 3 ilde 48 sağır ve işitme engelli kadın ile elçi atölyesi düzenlendi ve her elçi tarafından 3 yaygınlaştırma buluşması düzenlendi.
lDöngü Kooperatifi / Sürdürülebilir Tarım ile Kırsalda Kadın Liderler: Keten Döngüsü Projesi: İzmir Tire’de keten bitkisi odağında sürdürülebilir tarımsal yaklaşımları uygulayabilme ve iklim koşullarına dayanıklı tarımsal gelir modelleri geliştirebilme becerilerine sahip kadın ve genç topluluk liderleri yetiştirilmesi hedeflendi.
Özellikle kadın ve gençlerin tarımda maruz kaldığı sosyal güvencesizlik, düşük ücret, ücretsiz aile işçiliği gibi eşitsizliklerle yaşanan hak ihlalleri, nüfusun kırsaldan şehre göç oranını artırması argümanıyla kırsal bölgelerde iklim krizinden en olumsuz etkilenen gruplar arasında yer alan kadın ve gençler için sürdürülebilir tarım uygulamaları ve yeni gelir modellerinin geliştirilmesi amaçlandı.
20 kadına eğitimler verildi. Tire Kahrat Köyü’nde kuraklık yaşanan 10 dönüm arazide kadın çiftçilerin istihdamıyla keten tarımı uygulandı. lEv Hanımları Dayanışma ve Kalkındırma Derneği / Değişimi Mahallemizden Başlatıyoruz-2 Projesi: Kadınların mahalle ölçeğinden başlayarak demokratik karar alma mekanizmalarına katılımını artırmak için projenin ilk fazındaki deneyimlerin başka mahallelerde uygulanması ve yerel yönetimler aracılığı ile sürdürülebilir bir modelin geliştirilmesi düşüncesinden yola çıkıldı. Adana’nın Seyhan ilçesine bağlı Denizli, Hurmalı, Mithatpaşa ve İstiklal, Şehitduran ve Mestanzade mahallelerinden 20 kadın seçilerek toplam 10 modülden oluşan eğitim programı uygulandı. Bir iletişim ağı oluşturmak için mahallelerdeki sorunların tartışıldığı bir çalıştay planlandı.
